zaterdag 15 december 2018

Een middag met Jan Švankmajer

Voor een surrealistisch middagje uit is niemand beter geschikt dan Jan Švankmajer. Ken je deze Tsjech? ik zal eerlijk zeggen dat zijn naam bij mij geen bel deed rinkelen. Maar om dat Remy A. enthousiast had gemeld dat hij naar de officiële opening ging van de nieuwe tentoonstelling over deze kunstenaar, dacht ik: dat moet toch iets bijzonders zijn. Het is in het EYE museum in Amsterdam en daar reed ik vanmiddag naar toe.

Om onduidelijke redenen kom ik daar niet zo vaak. Het is beslist een aanrader, dat museum, of in elk geval deze expositie. Jan Švankmajer blijkt een veelzijdig mens te zijn. Hij heeft tekeningen, sculptures en tactiele vormen gemaakt, en films (vandaar) en dan vooral animatie-films. Zijn loopbaan is hij begonnen als poppenspeler en hij kwam later bij de Laterna Magika, het eerste muziektheater, opgericht in 1958. Surrealisme kwam in zijn werk steeds duidelijker naar voren.

Vanmiddag zag ik een paar korte films, met meesterhand getekend maar niet alleen getekend. Stukken realiteit wisselde hij af met animatie, alles buitengewoon knap gedaan. De associaties die hij legt zijn verrassend en effectief, het zet je aan het denken. Ook de stukjes film zijn anders dan wat je anders ziet: een vrouw die in haar ogen wrijft, een close up van een man die aan zijn mond zit, een kerel die apenrots doet in een gymzaal.

De animaties begonnen met tekeningen van Leonardo da Vinci die uitrekten, in een ander beeld veranderden, over het doek stuiterden.

Verder waren er verschillende plastieken, de ene nog eigenaardiger dan de andere. Wezens, mogelijk viervoeters, met uitlopers in de vorm van borstels of pijpen. Veel schedels en botten gecombineerd met schelpen tot een soort totemdieren. Heel boeiend allemaal.
Met moeite scheurde ik me los, maar ik had zoveel in me opgenomen dat ik moest stoppen. Misschien doe ik nog wel een tweede ronde.






Geen opmerkingen:

Een reactie posten